Самуел номд шүүгчдийн цаг үеэс хаант улс болох шилжилтийн үеийн тухай бичжээ. Израиль үндэстний амьдралын энэхүү өөрчлөлт үндсэндээ гурван хүний амьдралын үйл явдал дундаас харагдана. Тэд бол Израилийн сүүлчийн их шүүгч Самуел, Израилийн анхны хаан Саул мөн алдарт хаан Давид нар юм.
Номын сэдэв Хуучин гэрээн дэх түүхийн номуудтай адил, Бурханд итгэмжтэй байвал амжилт ирж, дуулгаваргүй байваас гай гамшиг учирдаг гэсэн санаа агаад энэ нь Бурханаас тахилч Елид хандан “Намайг хүндэтгэгчдийг би хүндэтгэнэ. Намайг үл тоомсорлогсдыг Би эс хайхарна” хэмээснээс тодорхой.
Мөн хаант улс байгуулагдахад хүмүүс олон янзын бодол санаагаар хандаж байсныг номоос харж болох юм. Бурхан өөрийгөө Израилийн хаан хэмээн үзэж байсан ч хүмүүсийн хүсэлтийг даган тэдэнд хаан сонгож өгсөн билээ. Чухал нь Израилийн хаан, ард түмэн, аль аль нь Бурханы эрх мэдэл шүүлт дор амьдардаг бөгөөд (2:7–10) Бурханы хууль дор баян ядуу хүмүүс адилхан эрхтэй гэсэн илэрхийлэл юм.
Самуел төрж ЭЗЭНийх болов
1 1 Ефраимын уулархаг нутгийн Раматаим-зофим нутагт Елкана нэрт нэгэн хүн байжээ. Тэр хүн Иерохамын хүү, Елихугийн ач, Тохугийн гуч, ефраим хүн Зуфын дөч байв. 2 Елкана хоёр эхнэртэй байсан бөгөөд нэгнийх нь нэрийг Ханна, нөгөөгийнх нь нэрийг Пенинна гэдэг байв. Пенинна хүүхэдтэй, харин Ханна хүүхэдгүй байжээ. 3 Тэр хүн жилийн жилд Шилод өгсөн очиж, түг түмдийн ЭЗЭНд мөргөж тахил өргөхөөр төрөлх хотоосоо явдаг байлаа. Тэнд Елигийн хоёр хөвгүүн Хофни, Финехас нар ЭЗЭНий тахилчид байв. 4 Елкана тахил өргөх өдрөө эхнэр Пенинна, түүний бүх хөвгүүд, охидод хувь хүртээдэг байжээ. 5 Тэрээр Ханнад хайртай байсан учраас түүнд нэг хувь илүүг өгдөг байв. Гэвч ЭЗЭН түүний хэвлийг хаасан ажээ. 6 ЭЗЭН хэвлийг нь хаасан учир бүсгүйн өрсөлдөгч Пенинна түүнийг бухимдуулах гэж байдгаар нь өддөг байлаа. 7 Жилээс жилд Ханнаг ЭЗЭНий өргөөнд очих болгонд ийм юм болдог бөгөөд Пенинна түүний хорыг малтдаг байв. Тэгэхэд нь Ханна уйлж унжаад, хоол унд ч иддэггүй байжээ. 8 Тэгэхэд түүний нөхөр Елкана түүнд
—Ханна, чи юунд уйлж, яагаад хоол унд ч идэхгүй байна вэ? Юунд зүрх чинь гунихарна вэ? Би чамд арван хөвгүүнээс дээргүй юү? гэв. 9 Шилод тэднийг хоол унд идэж ууж дууссаны дараа Ханна босов. Тэр үед тахилч Ели ЭЗЭНий сүмийн хаалганы баганын дэргэдэх нэгэн сандал дээр сууж байсан билээ. 10 Ихэд шаналсан Ханна, ЭЗЭНд залбиран гашуунаар уйлж байв. 11 Тэр ам өчиг өгөн
—Түг түмдийн ЭЗЭН минь, хэрэв Та шивэгчнийхээ зовлон зүдүүрийг үзээд, намайг санаж, шивэгчнээ үл мартан шивэгчиндээ хөвгүүнийг өгвөл, би түүнийг амьдралынх нь бүх өдрүүдэд ЭЗЭНд өгөх бөгөөд түүний толгойд тонгорог ч хүргэхгүй гэв. 12 Ханна ЭЗЭНий өмнө удаан залбирч байхад Ели түүний амыг ажиглан харж байв. 13 Ханна зүрхэндээ ярьж, зөвхөн уруул нь хөдөлж, харин дуу нь сонсогдохгүй байлаа. Тэгэхэд Ели түүнийг согтуу байна гэж боджээ. 14 Ели түүнд
—Хэдий болтол чи согтуу байх юм бэ? Дарснаасаа сал гэв. 15 Гэвч Ханна хариуд нь
—Үгүй, эзэнтэн минь, би сүнсээрээ цөхөрсөн эмэгтэй байна. Би дарс ч, сархад ч уугаагүй, харин ЭЗЭНий өмнө сэтгэлээ уудалж байна. 16 Шивэгчнээ үл бүтэх эмэгтэй гэж бүү үзэгтүн. Зовлон шаналал, гашуудлаасаа болоод ийм удаан ярилаа гэв. 17 Тэгэхэд Ели хариулан
—Амар тайван явагтун! Израилийн Бурхан чиний гуйсан гуйлтыг биелүүлэх болно гэв. 18 Тэр эмэгтэй
—Шивэгчин тань таны нүднээ тааллыг олох болтугай! гэв. Ийнхүү тэр эмэгтэй явж, хоол унд идэн, нүүр царай нь уйтгар гуниггүй болов. 19 Тэд өглөө эрт босож, ЭЗЭНий өмнө мөргөөд, Рамад байдаг өөрсдийн гэртээ буцаж ирцгээв. Елкана өөрийн эхнэр Ханнатай унтсан ба ЭЗЭН түүнийг санав. 20 Ханна жирэмсэлсний дараа цаг нь болоход нэгэн хөвгүүн төрүүлэв.
—Би энэ хөвгүүнийг ЭЗЭНээс гуйсан юм гээд түүнийг Самуел гэж нэрлэв.
21 Тэгээд Елкана бүх гэрийнхэнтэйгээ хамт ЭЗЭНд жилийн тахилыг өргөж, ам өчгөө биелүүлэхээр өгсөж явав. 22 Харин Ханна нөхөртөө
—Энэ хөвгүүнийг хөхнөөс гарах хүртэл би явахгүй. Дараа нь би түүнийг ЭЗЭНий өмнө аваачиж, тэнд үүрд үлдээхээр дагуулан явна гэж хэлээд өгсөж явсангүй. 23 Нөхөр Елкана нь түүнд
—Дураараа л бол! Хөвгүүнийг хөхнөөс гартал нь энд үлд. Гагцхүү ЭЗЭН үгээ байлгах болтугай! гэв. Тийнхүү тэр эмэгтэй үлдэж, хөвгүүнээ хөхнөөс гартал нь хөхүүлж тэжээжээ. 24 Хөвгүүнийг хөхнөөс гармагц Ханна гунан бух, нэг ефа гурил, нэг тулам дарс авч, Шилод буй ЭЗЭНий өргөөнд хүүгээ дагуулан ирэв. Тэгэхэд хүү нь нялхаараа байлаа. 25 Тэгээд тэд бухаа нядалж, хүүг Елид авчирч өгөв. 26 Ханна
—Эзэнтэн минь ээ! Та амьд! ЭЗЭНд залбирахаар таны дэргэд энд зогсож байсан эмэгтэй би байна, эзэнтэн минь! 27 Энэ жаалхүүгийн төлөө би залбирсан юм. Түүнээс гуйсан миний гуйлтыг ЭЗЭН надад биелүүлж өгсөн билээ. 28 Тиймээс би ч мөн энэ хөвгүүнийг ЭЗЭНд зориулсан юм. Энэ хөвгүүн амьд байх цагтаа ЭЗЭНийх болов гэв. Тэр тэнд ЭЗЭНд мөргөв.