Сургаалт үгс ном бол хэлц үг, зүйр үгийн хэлбэрээр бичигдсэн ёс суртахууны болон итгэл бишрэлийн сургаалын цоморлиг юм. Ихэнх сургаал нь өдөр тутмын амьдралын үйл хэрэгт хандсан эл ном “ЭЗЭНээс эмээхүй нь мэдлэгийн эхэн юм” (1:7) гэсэн сануулгаар эхэлж улмаар итгэл бишрэл, ёс суртахуун, эрүүл саруул ухаан, сайн зан чанарын талаар сургамжилж байна. Ухаалаг хүн аливаа нөхцөлд хэрхэн хандаж болох талаар сургасан эртний Израилийн холч ухаант багш нарын эдгээр богинохон сургаалт үгс гэр бүл, ажил хэрэг, нийгмийн ёс зүй болон хувь хүний өөрийгөө хянан захирах тухай хүүрнэдэг юм. Сургаалт үгсийн ихэнх нь даруу зан, тэвчээр, ядуусыг өрөвдөх, нөхдөдөө үнэнч байх тухай өгүүлдэг билээ.
1 1 Израилийн хаан, Давидын хөвгүүн Соломоны сургаалт үгс оршвой.
Оршил
2 Мэргэн ухаан хийгээд сахилгад
суралцаж,
Ухаарлын үгсийг ухан ойлгох,
3 Ухаалаг хандлага, зөвт шүүлт,
шударга ёс,
Чигч байхуйн сургамжийг олохын
тулд,
4 Гэнэн нэгэнд хэрсүү ухааныг,
Идэр залууд мэдлэг, хянамгай
чанарыг өгөхийн тулд
5 Мэргэн нь сонсог, мэдлэгээ тэлэг
Ухаалаг нь мэргэн удирдамжийг
мөн аваг.
6 Ингэх нь сургаалт үгс,
ёгт зүйрлэлүүд,
Мэргэдийн үгс хийгээд
оньсого таавруудыг нь
ойлгож ухахын тулд ажээ.
7 ЭЗЭНээс эмээхүй нь
мэдлэгийн эхэн юм.
Мэргэн ухаан хийгээд
сургамжийг
Мунхгууд л үл тоомсорлодог
ажээ.
Муу нөхрөөс сэрэмжлүүлэхүй
8 Эцгийнхээ сургамжийг сонс,
хүү минь
Эхийнхээ хууль зааврыг
бүү эсэргүүц.
9 Эдгээр нь толгойд чинь
чамин хэлхээ,
хүзүүний чинь чимэг зүүлт.
10 Нүгэлтнүүд чамайг уруу татваас
бүү аялд хүү минь,
11 Хэрэв тэд:
“Явъя хамтдаа, цус урсгахаар
гэтэн хүлээе
Гэмгүй нэгнийг
шалтаггүйгээр отъё
12 Амьдаар нь тэднийг
Үхэгсдийн орон шиг,
Нүх уруу одогсод мэт тэднийг
бүтнээр нь залгицгаая.
13 Олон төрлийн
үнэт эрдэнэс олдоно.
Олз юугаар орон гэрээ
дүүргэх болно.
14 Бидэнтэй хамт шавга хая
Бид бүгд хувь хөрөнгө авна” гэвэл
15 Хүү минь, тэдний замаар бүү алх,
Хөлөө тэдний жимээс татагтун.
16 Тэдний хөл ёрын муу тийш
харайж
Тэд цус урсгах гэж яардаг юм.
17 Шувуунд хүртэл харж байхад нь
Урхи тор тавих нь талаар атал
18 Цус юугаа тэд урсгах гэж
гэтэх юм!
Амь юугаа алдах гэж отох юм!
19 Олзонд шунагчийн зам
ийм агаад
Олсон эд нь эзнийнхээ амийг
бүрэлгэмүй.
Мэргэн ухааны дуудалга
20 Гудманд ч мэргэн ухаан хашхирч,
Талбайд ч өндөр дуугаар дуугарч,
21 Олон хөлийн газар ч орилж,
Хотын гулдан хаалганы үүдэнд ч бас
үгсээ тэр өгүүлрүүн:
22 “Гэнэнчүүд ээ та нар
хэдий болтол
Гэнэдэл мунхаглалаа хайрлах вэ?
Хэр удаан, басамжлагсад
басамжлалаа бахдаж,
Мунхагууд мэдлэгийг
үзэн ядах вэ?
23 Гэсгээлтэд минь эргэн ханд
Тэгвэл, би сүнсээ та нар дээр
бялхуулна,
Үгээ би та нарт мэдүүлнэ.
24 Дуудахад минь та нар
үл хэрэгссэн
Даллан сунгах гарыг минь
хэн ч эс анхаарсан тул
25 Зөвлөгөөг минь та нар үл ойшоон
Гэсгээлтийг минь ч эс хүссэн учир
26 Гай гамшиг дээр чинь би инээнэ
Айдас нөмрөхөд чинь би элэглэнэ,
27 Айдас та нар дээр
шуурга мэт ирэхэд ч
Гай гамшиг та нарыг
хуй мэт нөмрөх үед ч
Зовлон шаналан ба гай тотгор
та нар дээр буух цагт ч
тийн хандана.
28 Тэгээд тэд намайг дуудна,
Би эс хариулна.
Тэд намайг хичээнгүйлэн хайна,
Би эс олдоно.
29 Учир нь тэд мэдлэг юугий минь
үзэн ядсан,
ЭЗЭНээс эмээхүйг эс сонгосон,
30 Зөвлөгөөг минь тэд
хүлээж аваагүй,
Зэмлэлийг минь тэд хайхраагүй,
31 Замналынхаа үр жимсийг
тэгэхээр идэх л болж,
Сэдсэндээ бас цадах л болж.
32 Гэнэн хүн эргэж шарвах агаад
үүндээ үхмүй
Мулгуу нэгэн хэнэггүй бөгөөд
түүндээ сөнөмүй.
33 Аюулгүй байх болно, харин
намайг сонсогч нь
Айдас хүйдэсгүйгээр аж төрөх
болно.”